Het Duitse instituut Öko-test Verlag test allerlei consumentenzaken die natuurlijk of ecologisch zijn. In het novembernummer van Öko-test was de honing aan de beurt. Hieronder ziet u een vrije vertaling.
Honing is het spiegelbeeld van de natuur waaruit zij wordt gewonnen. En zo gaat er, al naar gelang de herkomst van de honing, ook glyfosaat en gentechniek in de pot. “Bio” of geen bio. Het goede nieuws is dat we acht honingmonsters van twintig kunnen aanbevelen.
In de supermarkt speuren we op het etiket naar het klein gedrukte, volgens EU eco normen aangeduide, “bio” merk. Maar wat maakt Bio-honing eigenlijk uit?
Vliegen Bio-bijen alleen naar Bio-bloemen?
Of hoe controleert de imker dan, dat wat in de Bio-honingpot belandt, ook dat is wat de consument onder “Bio” verstaat – pesticidevrij, gentechniekvrij en “eco”.
Het antwoord is even eenvoudig als teleurstellend:
De imker doet dat helemaal niet, omdat hij/zij dat ook niet hoeft te doen. Voor Bio-honing gelden voor wat betreft residuen van pesticiden precies dezelfde maximale waarden als voor conventionele honing. Het enige onderscheid is, dat Bio-imkers hun bijenkasten op een stand moeten plaatsen waar binnen een straal van drie kilometer nectar- en pollendrachten aanwezig zijn die in wezen ecologisch zijn en/of culturen staan die met weinig milieubelastende methoden worden behandeld.
“In wezen”, “weinig milieubelastend”.
Er staat eigenlijk dat de velden kunnen min of meer bio zijn of niet zo milieubelastend bespoten. Echter, zelfs als de velden ecologisch beheerd zouden worden keren bijen na drie kilometer niet terug naar huis als daar net buiten de cirkel een helaas fris bespoten koolzaadveld ligt.
En ook planten die genetisch zijn gemanipuleerd worden buiten die drie kilometer vrolijk bevlogen. Ze vliegen zelfs tot tien kilometer ver als daar een flinke dracht is. En zo is ook Bio-honing een spiegelbeeld van de natuur waaruit zij is gewonnen. Honing waarin glyfosaat en pollen van genetisch gemodificeerde planten zit, kan probleemloos als “Bio” worden aangemerkt.
En precies hier ligt het verschil met andere levensmiddelen. Die mogen alleen als “Bio” worden aangemerkt als het eindproduct “Bio” is, dus zonder pesticiden en zonder gentech.
Bio-honing mag Bio-honing heten als de bijen ecologisch worden gehouden. De ecologische verenigingen noch de EU met zijn eco-normen hebben met dit beleid echt zicht op het eindproduct honing.
Ze geven in eerste instantie richtlijnen voor het bijenhouden, zonder twijfel belangrijk.
Zo mogen Bio-bijen alleen in kasten worden gehouden die gemaakt zijn van natuurlijk materiaal zoals leem, stro en hout. In de winter mag alleen gevoerd worden met Bio-suiker en het knippen van de vleugels van de koningin, veel gedaan om zwermen te voorkomen, is verboden. Ook de middelen tegen bijenziekten vallen onder strenge regels. Dat is allemaal belangrijk maar als het eindproduct honing zich wezenlijk niet van conventionele honing onderscheid waarom mag die honing dan “Bio” worden genoemd?
“Honing van een imkerij met ecologische bedrijfsvoering” zou het verschil duidelijk maken en zal dan geen valse verwachtingen wekken bij de consument.
“Strikt genomen”, Zegt Petra Friedrich van de Deutschen Imkerbund (D.I.B.), is Bio-Honig “een misleiding van de consument”. De consument gaat er vanuit dat er voor de residuen in Bio-honing andere grenswaarden worden gehanteerd. Een werkelijke kans voor residuvrije honing ziet zij niet omdat zelfs een vergroting van de radius van drie kilometer weinig uit zal maken. “Onze bijen gedragen zich als wilde dieren. Dat wil zeggen dat wij hun vliegdoel en vliegbereik niet kunnen vastleggen. Bij proeven bleek dat bijen wel tot tien kilometer afstand van de bijenkast vliegen als de drachtbron interessant voor ze is.” Dit vliegbereik betekent dat er nergens in Duitsland een bijenstand kan worden opgesteld zonder dat er een conventionele akker in de nabijheid ligt. “Dat kan in heel Europa niet”, zegt ook Ulrich Bröker van het Bio-Verband Naturland. “100-procent residuvrije honing kan men zelfs in de meest afgelegen gebieden nauwelijks garanderen. Bio-imkers kunnen met de ecologische manier van bijenhouden wel een grote bijdrage aan het milieu leveren: “Denk alleen al aan de wintervoedering van conventionele bijen met suiker. In de suikerbietenteelt gebruikt men de meeste pesticiden van de gehele landbouw”, stelt de expert vast.
Maar hoe staat het nu met de kwaliteit van de honing- biologisch of niet? We hebben 20 monsters naar het laboratorium gestuurd en op veel aspecten laten onderzoeken.
De testresultaten.
De honing is niet allemaal uitstekend maar acht soorten kunnen we aanbevelen en zeven kunnen er mee door. Alle twintig soorten voldeden aan de honingrichtlijn. Ook het invertgehalte (som van glucose en fructose gehalte) en het HMF-gehalte lag in het groene bereik. Beiden zijn kwaliteitsparameters: het invertgehalte geeft aan of de honing vervalst kan zijn met b.v. suiker en het HMF-gehalte geeft aan of de honing verwarmd is geweest of lang opgeslagen is geweest. Er was geen vervalsing en de pollenanalyses gaven uitsluitsel over de botanische en geografische herkomst. Die waren ook in orde.
Maar, maar: Het laboratorium vond in acht monsters pollen van gentech planten. Ook pesticiden, bijengeneesmiddelen en de giftige plantaardige stof Pyrrolizidine-alkaloïde zitten in enkele monsters.
Ongeoorloofde middelen bij de varroabestrijding:
Het middel Amitraz behoort tot de bestrijdingsmiddelen tegen de varroamijt, die wereldwijd de grootste bedreiging voor de bij is. In Duitsland was Amitraz lange tijd verboden. Eind 2015 kreeg het middel Apitraz toelating voor de Duitse markt als bijengeneesmiddel. Verder is het middel als insecticide in de hele EU verboden. In twee monsters hebben we residuen van Amitraz gevonden, uitgerekend in twee monsters Bio-honing. Mag dat? Nee!
Volgens de EU-eco verordening mag de varroamijt in de ecologische imkerij alleen met mierenzuur, melkzuur, oxaalzuur, azijnzuur, menthol, Eucalyptusolie, Thymol en kamfer bestreden worden. Dat betekent dat de door ons onderzochte monsters van Walter Lang Manukahoning en de Allos Koolzaadhoning nooit als Bio-honing in de schappen hadden mogen staan.
Dat bevestigt ook de Bayerische Landesanstalt für Landwirtschaft (LfL):”als een residu van Amitraz wordt aangetroffen kan men er vanuit gaan dat een niet toegelaten toepassing heeft plaats gevonden.“ Volgens de LfL zou het certificaat van deze honing moeten worden ingetrokken”.
Imker weetjes 